معرفی جاذبه های استان لرستان

لرستان سرزمین چشمه‌ها، سراب‌ها، تالاب‌های متعدد و آبشارهاست و در غرب ایران قرار گرفته است. از اهمیت تاریخی آن همین بس، که در موزه ملی ایران، تنها استانی است که یک بخش از چهار بخش موزه را به خود اختصاص داده است.

تاریخچه

یافته‌های باستان‌شناسی، استان لرستان را یکی از اولین سکونت‌گاه‌های انسان معرفی می‌کنند. مادها و پس از آن سکاها اولین اقوامی بودند که در این منطقه ساکن شدند.

مردم لرستان به گویش‌های مختلف لری –لری بختیاری، لری خرم‌آبادی و گویش مخصوص بروجرد- سخن می‌گویند. بخشی از استان هم به زبان لَکی حرف می‌زنند.

جغرافیا

سرزمین کوهستانی لرستان با استان‌های همدان و مرکزی از شمال، اصفهان از شرق، خوزستان از جنوب و کرمانشاه و ایلام از غرب همسایه است. مرز باریکی در جنوب شرقی نیز آن را به چهارمحال‌و‌بختیاری وصل می‌کند.

درختان نارون، بلوط، بادام و گردو در این استان بسیار دیده می‌شود. سراسر لرستان را رشته کوه زاگرس در بر گرفته است. اشترانکوه، گرین، قالی‌کوه، چهل‌نابالغان برخی از کوه‌های این استان را تشکیل می‌دهند.

لرستان که ۲۰درصد آب‌های کشور را در خود دارد، یکی از استان‌های پر آب کشور به شمار می‌رود.

آب و هوا

آب‌و‌هوای استان متغیر است و آن را چهارفصل می‌نامند. به عنوان مثال وقتی شمال لرستان برفیست، در جنوب آن هوایی بارانی و نه‌چندان سرد حکمفرمایی می‌کند. خرم‌آباد که مرکز این استان است آب‌و‌هوایی معتدل دارد، بهارش از اسفند آغاز می‌شود و تابستانی زودرس دارد که از اردیبهشت پدیدار می‌شود.

بهار و مخصوصا اردیبهشت از بهترین زمان‌های سفر به این منطقه است.

شهرهای استان لرستان

برخی از شهرهای مهم لرستان عبارتند از: خرم‌آباد، بروجرد، دورود، کوهدشت، الیگودرز، پلدختر و الشتر.

خرم‌آباد

خرم‌آباد شهری با تاریخی کهن است. این شهر در عصر ساسانی اهمیت بسیاری داشته است. روایت‌ها حاکی از آن است که خرم‌آباد در تمدن ایلامی به نام خایدالو شهرت داشته است و بعدها شاپور دوم ساسانی شهر شاپورخواست را روی خرابه‌های این شهر ساخته است.

خرم‌آباد شهر رنگ‌هاست؛ زنان جوان لر لباس‌ها و سربندهایی با رنگ‌های زنده می‌پوشند و سالمندان طرح‌های ساده و سربندهای سیاه و سفید را انتخاب می‌کنند. کت مخلمی‌ای که زنان روی لباس‌شان می‌پوشند و کُلَنجَه نام دارد، با یراق‌دوزی و نواردوزی تزئین شده است. لباس مردان ساده‌تر است و پیراهن‌شان اغلب از کرباس سفید است.

قلعه‌ی فلک‌افلاک، مناره‌ی آجری، گرداب سنگی، بام لرستان، پل شاپوری، پارک جنگلی مخمل‌کوه، دریاچه‌ي کیو، پارک جنگلی شورآب، سنگ‌نبشته‌ی خرم‌آباد، مقبره‌ی زید‌ابن علی، بقعه‌ی شجاع‌الدین خورشید و آبشارهای متعدد مانند آبشار نوژیان، آبشار سرکانه، آبشار افرینه، آبشار وارک، برخی از دیدنی‌هایی هستند که گردشگران را به این شهر می کشانند.

بروجرد

بروجرد دومین شهر پرجمعیت لرستان است. بروجرد هم مانند خرم‌آباد تاریخی کهن دارد. شهر زمستان‌هایی پربرف و تابستان‌هایی معتدل دارد. بروجرد شهری صعنتی و بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ی ورشو در کشور است.

تپه‌ی قرق که یکی از کهن‌ترین آثار باستانی شهر است و بنا به برخی روایت‌ها پیشینه‌اش به عصر نوسنگی برمی‌گردد، منطقه‌ی گلدشت، مسجد جامع، مسجد سلطانی، امامزاده جعفر، خانه‌ی تاریخی کمال‌الدین طباطبایی که به موزه تبدیل شده است، خانه‌ي مصری، ارگ بروجرد، تپه‌ی چغا، پل قلعه‌ي حاتم، بوستان فدک، باغ پرندگان و روستای کرکی خان برخی از دیدنی‌های این شهر قدیمی را تشکیل می‌دهند.

دورود

دورود در شرق استان لرستان، معادن سنگ زیادی را در خود جای داده است. راه‌آهن سراسری کشور از این شهرستان بسیار زیبا عبور می‌کند و همین مسئله گردشگران زیادی را به این منطقه جذب می‌کند. دامپروری، کشاورزی و صنایع و کارخانه‌ها از وسایل امرار معاش ساکنان این شهر هستند.

آبشار بیشه، آبشار وقت ساعت، دریاچه‌ی گهر، تفرجگاه باباهور، رود سزار، آبشار دره‌ی اسپر، دشت لاله‌های واژگون رزستان دورود، کوه پریز، کوه قارون، تالاب ازگن، غار منو و غار مرده از دیدنی‌های جذاب این شهر هستند.

کوهدشت

نقاشی‌های دوازده‌هزارساله‌ی غار میرملاس و نقش‌های غار هومیان و دیگر آثار کشف‌شده در این منطقه، قدمت کوهدشت را به سالیان بسیار دور نسبت می‌دهند. در نوشته‌های حمدالله مستوفی از این شهر به نام کوزشت یاد شده است. کشاورزی و دامداری شغل اصلی مردم کوهدشت است.

شهر حدود ۳۳۰ اثر تاریخی ثبت‌شده‌ی ملی دارد؛ معبد سرخ دم لری، معبد سرخ دم لکی، قلعه‌ی زاغه، قلعه‌ی کوهزاد، قلعه‌ی چنگری، نقش‌های صخره‌ای هومیان و میرملاس و غار بتخانه برخی از این آثار هستند.

منطقه‌ی جنگلی بلوران، دره‌ي سرطرحان، منطقه‌ی سد هاله و تنگه‌ی شیرز ار مکان‌های دیدنی طبیعی کوهدشت به حساب می‌آیند.

الیگودرز

الیگودرز با آب‌و‌هوایی سرد و کوهستانی در شرق استان قرار گرفته است. براساس یک روایت نام این شهرستان از ترکیب آل و گودرز به وجود آمده است؛ خاندان گودرز. در این روایت پیشینه‌ی مردم الیگودرز، به گودرز پهلوان شاهنامه می‌رسد.

الیگودرز به شهر لاله‌های واژگون و آبشار مشهور است. برخی از دیدنی‌های شهر عبارتند از: آبشار آب سفید، آبشار چکان، دشت لاله‌های واژگون، دریاچه‌ی شط تمی، قالی‌کوه، شیرهای سنگی، آبشار و دره‌ی چکان و کوه تمندر.

پل دختر

این شهرستان در جنوب استان واقع شده است و نامش را از پل باستانی و محکمی می‌گیرد که در زمان ساسانیان بناشده است.

غار کلماکره، تالاب‌های متعدد، پل دختر، پل گاومیشان، مقبره‌ی حیات‌الغیب، غار کوگان، جنگل‌های بلوط و رودخانه‌ی کشکان تنها برخی از دیدنی‌های شهر هستند.

اقامت‌گاه‌ها

هتل رنگین‌کمان و هتل عطر در خرم‌آباد، هتل زاگرس و هتل امیرکبیر در بروجرد، هتل آسمان الیگودرز، هتل ایران‌زمین شهرستان دورود و هتل آزادی کوهدشت برخی از هتل‌های این استان را تشکیل می‌دهند.

اقامت‌گاه‌های بوم‌گردی گلچهران در بروجرد، اقامت‌گاه بوم‌گردی شهید رجایی در کیلومتر ۴۵ آزادراه پل زال و در مسیر خرم‌آباد به اندیمشک و اقامت‌گاه بومگردی ریتون سام الیگودرز مناسب تمام کسانیست که می‌خواهند در سفرشان  به این استان، حال‌و‌هوایی محلی را تجربه کنند.

غذاهای محلی

لرستان سرزمین کباب است، وجود دام‌های بسیار در این منطقه باعث‌شده گوشت به غذای اصلی ساکنان آن تبدیل شود. آن‌طور که می‌گویند کباب مشهور این استان در بروجرد یافت می‌شود و پس از آن نوبت به خرم‌آباد و دورود می‌رسد.

آش ترخینه، خوئک و جگروَز، چزنک رغو که نوعی نان روغنیست که از نان فطیر و روغن حیوانی به نام رغو تهیه می‌شود، آش کلونک الیگودرز، آش شله ماش دورود، آش گوشت خرم‌آباد، شامی کوو، خورش کلیه ترش یا قلیه ترش، سغدو، دلمه‌ی برگ مو بروجرد، آش پرشکه، آبگوشت دوگوله دودار، پرتله که آشی مخصوص مراسم مذهبیست، گوله‌ریزه یا همان خوراک گوشت قلقلی و بالاخره خورش سیب درختی را در سفر به این استان باید چشید و طعمش را به‌خاطر سپرد.

بستنی سنتی بروجرد هم از آن خوراکی‌هاییست که نباید از دست داد!

رستوران‌ها

کبابی رضایی، رستوران پدرسالار و جوجه کباب سنتی حاج شفیع برای خوردن کباب و جوجه‌کباب در بروجرد مکان‌های مناسبی هستند.

رستوران قدیمی شمشاد در خرم‌آباد ماهیچه‌های خوش‌طعمی سرو می‌کند. رستوران‌های زعفران طلایی و رنگین‌کمان هم از رستوران‌هایی هستند که گردشگران به سراغ‌شان می‌روند.

سفره‌خانه‌های آلاچیق در خرم‌آباد، فیل‌وفنجان در بروجرد و شقایق در الیگودرز مناسب افرادیست که می‌خواهند به سفره‌خانه بروند.

صنایع دستی

صنایع دستی استان لرستان در سه گروه عشایری، روستانی و شهری قرار می‌گیرند. در این میان تولیدات عشایری بیشتر به مصرف خانواده می‌رسد و کم‌تر به بیرون عرضه می‌شود. با این‌حال صنایع دستی عشایری عبارتند از: قالی و گلیم، سیاه‌چادر، هور و هور اسبو.

رنگرزی، جاجیم‌بافی و قالی و گلیم هم از صنایع دستی روستایی هستند.

نمدمالی، ورشوسازی، قلم‌زنی و خراطی از دیگر صنایع دستی این استان هستند.

سوغات

عسل، روغن حیوانی دلفان، نان ساجی و شیرینی آردی خرم‌آباد، نان شیرمال و حلوا ارده‌ی بروجرد، کلوچه‌ و سمنوی بروجرد، برساق، کاک و انواع حلوا تعدادی از سوغاتی‌های خوش‌طعم لرستان هستند.

آداب و رسوم

از موسیقی و رقص زیبای لری که بگذریم به آداب و رسومی می‌رسیم که در مکان‌های مختلف استان دیده می‌شوند.

خانه‌تکانی یا در گویش لری گردیله، در این استان آداب و رسوم خود را داشته است. در قدیم مردم از روز اول اسفند با کاسه‌ای آب، چراغ و یک جلد قرآن به استقبال خانه‌تکانی می‌رفتند.

نوروزخانی هم در زمانی که هنوز خبری از رادیو و تلویزیون نبود در این استان باب بوده است؛ افراد باسواد سوار بر اسب در روستاها و شهرها می‌گذشند و آمدن نوروز را با خواندن اشعاری نوید می‌دادند.

الفه و برات، چهل‌منبر روز تاسوعا -از آیین‌های محرم و آیین شب یلدا از دیگر رسوم قدیمی این استان هستند.

مذهب مردم لرستان شيعه جعفري است و گروهي نيز كه به اهل حق معروفند و داراي اعتقادات و آداب و رسوم مخصوص به خود مي‌باشند در شهرهاي نورآباد و كوهدشت زندگي مي‌كنند.
گويش مردم لرستان بيشتر لري،‌ لري بختياري و لكي است. لكها بيشتر در نورآباد، الشتر، كوهدشت و بخش چغلوندي بسر برده و لرها در بالاگريوه و كوهدشت و اطراف خرم‌آباد و لرهاي بختياري در اليگودرز، ازنا و دورود سكونت دارند.