معرفی جاذبه های استان خراسان رضوی

استان خراسان رضوی جزء بزرگ‌ترین استان‌های کشورمان است که مشهد، مرکز آن، پایتخت گردشگری مذهبی در ایران است. میزبانی مشهد از حرم امام رضا باعث شده، هر ساله میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی به این استان سفر کنند.

تاریخچه

خراسان در دوران‌های مختلف تاریخی بخش مهمی از سرزمین ایران بوده است. اما ماجرای شهر مشهد کمی متفاوت است. پس از شهادت و دفن امام رضا(ع) در محلی از توابع توس، هسته‌ی اصلی شهر مشهد شکل گرفت. نام این شهر که به معنی محل شهادت است، نیز سابقه‌ی تشکیل آن را نشان می‌دهد.

از حدود قرن نهم هجری آرام آرام توس قدیم از مرکز توجه‌ها خارج شد و مشهد توسعه و گسترش یافت. مشهد در زمان سلطنت نادر شاه افشار برای مدتی پایتخت ایران نیز بوده است.

جغرافیا

استان خراسان رضوی بخش کوچکی از خراسان تاریخیست. در سال ۱۳۸۳ استان خراسان بزرگ به سه استان خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراسان جنوبی تقسیم شد.

خراسان رضوی از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق با افغانستان و از غرب و شمال غربی با استان‌های خراسان شمالی و سمنان همسایه است. این استان از جنوب به خراسان جنوبی می‌رسد.

قله‌ی بینالود با ارتفاع بیش از سه هزار متر مرتفع‌ترین نقطه‌ی استان خراسان رضوی است.

آب و هوا

استان خراسان رضوی به طور کلی جزء مناطق نیمه خشک کشور به شمار می‌رود. از نظر دمایی استان خراسان رضوی تابستان‌های گرم و زمستان‌های نسبتا سردی دارد.

شهرستان‌های استان خراسان رضوی

مشهد

مشهد دومین کلان شهر ایران است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ مشهد با بیش از سه میلیون نفر جمعیت، دومین شهر پرجمعیت ایران است.

با توجه به تعداد بسیار زیاد مسافران این شهر، مشهد یکی از پُرپَروازترین شهرهای ایران است و به بسیاری از شهرهای کشور پرواز مستقیم دارد.

صنعت گردشگری، به ویژه گردشگری مذهبی،‌ بخش مهمی از چرخ‌های اقتصاد مشهد را به حرکت درمی‌آورد.

بدون شک مهم‌ترین جاذبه‌ی مشهد برای مسافران و ساکنان این شهر حرم امام رضا(ع) است. مجموعه‌ای بزرگ که در سال‌های اخیر گسترش یافته است. مسجد گوهرشاد و موزه‌‌ی آستان قدس رضوی، که جزء دیگر جاذبه‌های گردشگری مشهد هستند، نیز در داخل حرم قرار دارند. موزه‌ی آستان قدس گنجینه‌های ارزشمندی را در خود جای داده است.

نقاره‌خانه از مکان‌های مهم و تاریخی حرم است که خادمان حرم در آن به نقاره‌زنی می‌پردازند. بر اساس متون تاریخی قدمت نقاره‌زنی در حرم به سال ۸۶۰ هجری قمری برمی‌گردد. به جز ماه‌های محرم و صفر نقاره‌زنی در هر شبانه‌روز دو مرتبه، پیش از طلوع و غروب آفتاب، انجام می‌شود.

آرامگاه فردوسی دیگر جاذبه‌ی گردشگری مهمی است که در منطقه‌ی توس و در نزدیکی مشهد قرار دارد. در مقابل آرامگاه فردوسی موزه‌ی توس واقع شده که آثار مربوط به فردوسی و شاهنامه در آن نگه‌داری می‌شود. آرامگاه مهدی اخوان ثالث، شاعر نامدار معاصر، نیز در محوطه آرامگاه فردوسی قرار دارد.

آرامگاه نادر شاه افشار نیز در مشهد قرار دارد که اکنون، با عنوان مجموعه فرهنگی تاریخی آرامگاه نادر شاه افشار، جزء مناطق دیدنی مشهد است. موزه‌ی نادری و نگارخانه‌ی نادری از دیگر بخش‌های این مجموعه هستند.

چهارتاقی بازه هور یکی از قدیمی‌ترین چهارتاقی‌های ایران است. بنایی متعلق به دوره‌ی ساسانی است که در نزدیکی جاده‌ی قدیم مشهد به تربت‌حیدریه قرار دارد.

پارک ملت، مجموعه فرهنگی تفریحی کوهسنگی، منطقه‌ی شاندیز، ییلاق طرقبه و سد چالیدره از جاذبه‌های تفریحی شهرستان مشهد هستند.

نیشابور

نیشابور یکی از شهرهای تاریخی استان خراسان رضوی است که حدود ۱۳۰ کیلومتر از مشهد فاصله دارد. این شهر در نزدیکی کوه بینالود، بلندترین قله‌ی استان خراسان رضوی، واقع شده است. نیشابور به سنگ فیروزه‌اش شهرت دارد و معادن سنگ فیروزه در این شهرستان فعالیت می‌کنند.

آرامگاه خیام، آرامگاه عطار، آرامگاه کمال‌الملک، باغ و عمارت امین الاسلامی و مسجد جامع از جاذبه‌های گردشگری شهر نیشابور است.

گنبدهای آجری شادمهر در نزدیکی نیشابور از دیگر دیدنی‌های این شهر هستند که بنای اولیه آن‌ها به دوره‌ی سلجوقی و ایلخانی بازمی‌گردد.

قدمگاه رضوی مجموعه‌ای تاریخی و مذهبی است که در نزدیکی نیشابور واقع شده و بنای یادبودیست که پس از عزیمت امام رضا به طوس به این شکل در آمده است.

تربت جام

شهر تربت جام در فاصله‌ی حدود ۱۶۰ کیلومتری مشهد واقع شده و از شهرهای کهن استان خراسان رضوی است. عمده‌ی شهرت تربت جام به دلیل آرامگاه شیخ احمد جامی و موسیقی محلی این ناحیه است. دوتارنوازان بسیار مطرحی در این شهر فعالیت داشته و دارند. رقص‌های محلی، مانند چوب بازی، نیز در این منطقه رواج دارد.

آرامگاه شاه قاسم انوار، مسجد زیرزمینی و گنبد فیروزشاهی از آثار تاریخی این شهر هستند. آثار تاریخی دیگری همچون رباط جام، رباط سمنگان، مسجد کرمانی و گنبدخانه نیز در این محدوده شهرستان تربت جام قرار دارند.

گناباد

گناباد در جنوب استان خراسان رضوی واقع شده است و میزبان چند اثر تاریخی است.

قنات قصبه از آثار تاریخی مهم گناباد است که به همراه چند قنات دیگر کشورمان به فهرست آثار میراث جهانی یونسکو اضافه شده است. مسجد جامع گناباد، آسیاب‌ آبی کاخک و قلعه‌ی دختر شوراب که حدود ۱۵ کیلومتر از شهر گناباد فاصله دارد از دیگر دیدنی‌های منطقه هستند.

اقامت‌گاه‌ها

تنوع اقامت‌گاه‌ها در شهر مشهد بسیار زیاد است. از هتل‌های لوکس و مدرن تا هتل‌های ارزان‌قیمت و با امکانات محدودتر. قیمت هتل‌های مشهد نیز با توجه به عرضه و تقاضا و فصل تغییر می‌کند. چندین اقامتگاه‌ بوم‌گردی نیز در نقاط مختلف استان خراسان رضوی، مانند شهرستان‌های گناباد، سبزوار، نیشابور، طرقبه، شاندیز، خواف، بردسکن، فعالیت می‌کنند.

رستوران‌ها

رستوران سدروس چهار شعبه در شهر مشهد دارد و رستوران خوبی است. سه شعبه‌ی رستوران‌ پسران کریم نیز در مشهد مشغول فعالیت هستند. رستوران نسیم لبنان مشهد نیز انواع غذاهای لبنانی را در منوی خود جای داده است.

رستوران معین درباری مشهد به چلوکباب‌های متنوعش معروف است. رستوران بابا قدرت هم در بنایی قدیمی به مشتریان خود سرویس می‌دهد. علاقه‌مندان به غذاهای گیاهی هم می‌توانند به رستوران گیاهی خانه مشهد مراجعه کنند.

غذاهای محلی

رشته پلو با گوشت یا خوشتلی پلو از غذاهای محلی استان خراسان رضوی است. اشکنه‌های محلی مختلفی نیز در شهرهای استان خراسان رضوی تهیه می‌شود که از میان آنها می‌توان به اشکنه‌های بلغور شیر، کشف سفید یا قروت و تخم مرغ اشاره کرد.

شله مشهدی از معروف‌ترین غذاهای محلی استان خراسان رضوی است که در مناسبت‌های مختلف به عنوان نذری تهیه می‌شود.

سوغات

زعفران و زرشک جزء سوغاتی‌های مهم استان خراسان رضوی است. انگشتر و زینت‌آلات فیروزه و عقیق نیز در استان خراسان رضوی تولید می‌شوند. نقل، نبات، عطر و انواع خشکبار جزء دیگر سوغاتی‌های استان خراسان رضوی هستند.

صنایع دستی

گلیم، تولیدات نمدی و قالی از صنایع دستی استان خراسان رضوی هستند. پوستین دوزی نیز در استان خراسان رضوی انجام می‌شود و جزء صنایع دستی مهم عشایر استان است. فیروزه‌تراشی و به طور کلی تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی هم از حرفه‌های قدیمی در استان خراسان رضوی است.

آداب و رسوم

موسیقی و رقص‌های سنتی جزء آیین‌های خراسان است که تنوع زیادی هم دارد. مردم مشهد عزاداری‌های مذهبی مختلف را با مراسم خاصی برگزار می‌کنند. در روزهای ۲۸ و آخر صفر (رحلت پیامبر و شهادت امام رضا) هیئت‌های عزاداری شهر مشهد در خیابان‌های اطراف حرم عزاداری می‌کنند و در نهایت به زیارت امام رضا می‌روند. در این مراسم افراد زیادی نیز از شهرهای مختلف استان خراسان رضوی و حتی استان‌های دیگر به مشهد می‌آیند.