در کرمان

مجموعه گنجعلی‎خان

گنجعلیخان

مجموعه گنجعلی‎خان کرمان شامل میدان، بازار، مسجد، حمام، مدرسه، آب‎انبار و ضرابخانه است که به دستور «گنجعلی‎خان»، حاکم کرمان در دوره شاه‎ عباس صفوی ساخته شد. مجموعه‎ای که سده‎هاست در قلب شهر تاریخی کرمان، میزبان گردشگران است.

یکی از زیباترین بخش‎های مجموعه گنجعلی‎خان، حمام است که تاریخ ساخت آن به قرن یازدهم هجری قمری باز می‎گردد. این حمام تزئینات کاشی‎کاری منحصربه‎ فردی دارد و در برخی بخش‎ها نقوش انسانی و حیوانی هم به چشم می‎خورد.

«کسی نداده نشان در جهان چنین حمام»، بیتی است که بر سردر حمام گنجعلی‎خان به چشم می‎خورد و به حروف ابجد، تاریخ ساخت حمام را نشان می‎دهد. با ورود به حمام، راهرویی به چشم می‎آید که با تغییر مسیر، مانع دید مستقیم به فضای داخلی حمام می‎شود. این راهرو به سربینه که کارکرد رختکن حمام را دارد، ختم می‎شود.

بخش اصلی حمام گنجعلی‎خان که امروزه به موزه مردم‎شناسی تبدیل شده، اشیایی از جمله تشت، تاس و وسایلی مانند انواع لُنگ، حنا، سدر، سینی‌، آیینه، شانه‌ و سنگ پا در آن به نمایش درآمده و مجسمه‎هایی در حال کیسه کشیدن و دلاکی هم در این بخش قرار داده شده است.

میدان گنجعلی‎خان، یکی دیگر از بخش‎های مهم این مجموعه است که از سه طرف توسط بازار احاطه شده است. در سال‎های آغازین ساخت، میدان گنجعلی‎خان به مرکز اقتصادی شهر تبدیل شده بود و اجتماعات مردمی نیز در آن شکل می‎گرفت.

میدان گنجعلی‎خان علاوه بر ورودی‎هایی به بازار، مدرسه‎ای دارد که مسجد کوچکی هم برای استفاده طلاب علوم دینی برای آن ساخته شده است. ضرابخانه‎ میدان هم که در ضلع شمالی قرار دارد، امروزه تبدیل به موزه سکه شده است و از کلاه فرنگی روی سقف آن قابل شناسایی است. میدان آب انباری نیز دارد که به نام پسر گنجعلی‎خان، یعنی «علیمردان خان» نام‎گذاری شده است.

بازار کرمان به عنوان بخشی از مجموعه گنجعلی‎خان، مانند بازارهای سایر شهرهای بزرگ ایران، همواره شلوغ و پررونق بوده است. این بازار که در بخش جنوبی میدان قرار گرفته، به بازار زرگری منتهی می‎شود که با نام بازار قیصریه نیز معروف است.

از آن‎جا که کاروانسراها، یکی از مهم‎ترین سازه‎های مرتبط با سفر در ایران هستند، کاروانسرای مجموعه گنجعلی‎خان هم دربردارنده بخش مهمی از تاریخ سفر در کرمان است. این کاروانسرا در کنار سایر بخش‎های مجموعه گنجعلی‎خان، مقصد جذابی برای مسافران این شهر تاریخی به شمار می‎رود.