تاق گرا

«پاتاق» در استان «کرمانشاه» نام یک گردنه، تنگ، ده و نیز جایگاهی تاریخی است. پاتاق بر سر راه «کرمانشاه» به «سرپل ذهاب» قرار دارد. گردنه پاتاق که «گردنه آسیا»، «دروازه زاگرس»، «عقبه حلوان» و «گریوه تاق گرا» نیز خوانده می­شود، از برخورد کوه «نوا» و «دالاهو» پدید آمده است.

در همین گردنه که در ارتفاع ۱۹۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد، سرچشمه رود الوند می­جوشد. راهی نیز که از این گردنه می­گذرد به دوران نوسنگی و تا ۱۱ هزار سال پیش باز می­گردد. همچنین راه تیسفون، پایتخت شاهنشاهی ساسانی به بخش­های میانی ایران نیز از همین گردنه می­گذشته است. همین‎جا بود که ارتش ایران نیروهای متفقین را به فرماندهی «فیلد مارشال ویلیام اسلیم» از پیشروی باز داشت.

در همین گردنه­­ تاریخی است که نشانی دیگر از تاریخ می­توان جست. یک تاق سنگی که در کنار راه باستانی سنگفرشی ایستاده است. «تاق گرا» تاقی سنگی است که ساختش به دوران شاهنشاهی ساسانی و خسرو دوم باز می­گردد. طاق گرا که وظیفه مرزبانی ایران را در غرب کشور داشته‌اند. این طاق را باستان شناسان مانند یک ایستگاه مرزی تشخیص داده‌اند.

تاق گرا یک سازه از ماده سنگ و ساروج با ساختار چهارگوش کشیده است. بلندای سازه نزدیک به ۱۲ متر، درازای نزدیک به ۸ متر و پهنای نزدیک به ۵ متر است. پایه­ سازه بالاتر از ۱ متر بلندا داشته و از زمینه تا آغاز کمانه­ تاق نزدیک به ۶ متر است که سازه یک ایوان را درون خود جای داده است که دیوارهایش سنگ­نگاری شده است. بالای سازه نیز کنگره­های سنگی کار شده است، که ۷ کنگره از رو و پشت و ۵ کنگره نیز از دو سو دیده می­شود.